minimalisme, leef een betekenisvol leven

Gelukkig met tevreden?!

Iedereen heeft een eigen voorstelling van wat ‘geluk’ en ‘gelukkig’ inhoudt. En wat je daar, en dat is deels universeel en deels persoonlijk, voor nodig hebt. Ik heb een aantal dingen waaraan ik een geluksgevoel ontleen op een rijtje gezet. Een interessante aanvulling, waar ik me helemaal in kan vinden, vond ik bij de Amerikaanse minimalisten Joshua Fields Millburn en Ryan Nicodemus in hun boek ‘Minimalisme’. Na een pittige zoektocht realiseerden zij zich dat een duurzaam geluksgevoel veel heeft te maken met wat zij noemen ‘betekenisvol leven’.

Voor mij komt gelukkig zíjn regelmatig voort uit geluk hébben. Stadsmensen als mijn man en ik zijn, konden we ons geluk niet op met het huurhuis dat we toegewezen kregen: een bovenwoning in een rustig straatje in het centrum van Groningen, met een balkon op het zuiden, winkels en bushalte op loopafstand. We hebben ook geluk met onze buren: af en toe een gezellig praatje en ervoor waken dat we elkaar geen (geluids)overlast bezorgen. Dit geluk, een ‘gunstige gebeurtenis’, berust meestal op toeval. Weliswaar hadden we een hoop ‘woonpunten’ destijds maar er waren vast andere mensen die ook voor de woning in aanmerking kwamen en het toeval wilde dat wij de woning kregen aangeboden.

gelukkig zijn
Naast onze fijne woning hebben we ook nog de luxe van een siertuin met tuinhuisje op een volkstuinencomplex aan de rand van de stad. Onze tuin is eveneens een belangrijke factor die bijdraagt aan mijn geluksgevoel. In de tuin zijn betekent: even afstand nemen van de dynamische en jachtige wereld met al z’n prikkels. We vertoeven aldaar zonder tv, zonder computer, de mobiel uitgeschakeld. In de rust en het groen ontspannen m’n hersenen en lijf zich en komt er steeds meer ruimte in m’n hoofd voor het hier en nu. Dit geeft een enkele keer, onaangekondigd, het ultieme geluksgevoel: een moment van diepe verbinding, één voelen met de natuur, de planeet, de mensheid, en het Grotere waar geen woorden voor zijn.

anders dan gewenst
Trouwens, mijn geluksgevoel heeft veel weg van een verkeerslicht, vooral als dingen anders gaan dan ik wil. Kijk ik het ene moment om me heen en geniet ik van ons knusse huis met dierbare spullen – verkeerslicht op groen. Een volgend moment denk ik aan de slaapkamer die alweer stoffig is, de wasmand die alweer vol zit – verkeerslicht op rood, geluksgevoel verdwenen. Heb ik in de tuin een strak gazonnetje voor ogen, steken de mollen er een stokje voor. Heb ik het terras onkruidvrij gemaakt, kan ik een paar weken later weer beginnen. Met m’n geluksgevoel-verkeerslicht op rood vergeet ik gemakkelijk de uitspraak van Franciscus van Assisi: ‘Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen; geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen, en geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.’ Wat een levenskunst!

besluit
Oude vrienden, collega’s en, tegenwoordig, minimalisten Joshua Fields Millburn en Ryan Nicodemus groeiden op in lastige omstandigheden met diverse sociale en financiële problemen in hun gezinnen van herkomst. Beiden besloten dat ze dit, als ze eenmaal van school waren, anders zouden gaan doen. Gelukkig worden was binnen handbereik als ze 50.000 dollar per jaar zouden verdienen, iets wat hun ouders niet was gelukt. Het lukte de beide jongemannen wél. Ze konden zich een koophuis veroorloven, dure kleding, dure auto, vakanties. Maar ergens bleef er iets knagen want de bezittingen gaven maar een kort gevoel van geluk. Nog harder werken om nog meer te verdienen, dachten ze, dat was de oplossing om wél het zo begeerde geluksgevoel te kunnen pakken. Ze werkten, met steeds minder plezier en voldoening en steeds meer stress en zorgen, tot ze er zo ongeveer bij neer vielen. En om dit te compenseren, vestigden ze hun hoop op een nóg duurdere auto, kleding en vakanties – en een oplopende schuld door deze aankopen. Maar de leegte bleef.

ander perspectief
Toen werd er bij de moeder van Joshua kanker geconstateerd, waar ze na een jaar van allerlei behandelingen aan overleed. Joshua realiseerde zich dat de ziekte van zijn moeder stond voor zijn eigen leven: ‘van buiten leek alles goed, vanbinnen woekerde het kwaad’. In hun boek ‘Minimalisme, leef een betekenisvol leven‘ schrijven ze: “De dood van Joshua’s moeder plaatste alles in een ander perspectief. Onze tijd hier op aarde is eindig. De tijd die we hebben, kunnen we gebruiken om rijkdom te vergaren of om een betekenisvol leven te leiden – waarbij het laatste het eerste niet perse uitsluit, maar het eerste nooit tot het laatste zal leiden.” Ze namen hun leven onder de loep en kwamen erachter dat ze op diverse manieren vastzaten. Ze maakten een lijst van de ‘ankers’ die hen vastketenden en gingen aan de slag. Twee jaar kostte het hen om het merendeel van de ankers los te laten: door de verkoop van hun huizen en auto’s werden ze verlost van hoge hypotheeklasten, afbetalingen en andere opgebouwde schulden. Ook verkochten ze een aanzienlijk deel van hun spullen, van ongedragen kleding tot ongebruikte huishoudelijke apparaten.

bredere context
Nu zou je denken dat hun boek een heleboel opruimtips bevat, maar dat blijkt niet het geval. Wel staat er een kort en bondig advies voorin het boek: ‘De beste manier om je spullen te organiseren is om het meeste ervan weg te doen’. Dit advies plaatsen ze twee pagina’s verder in een bredere context met een uitspraak van Epictetus, een filosoof die leefde in de eerste eeuw na Christus: ‘Het zijn niet de dingen zelf die ons in de weg zitten, maar het belang dat wij aan de dingen toekennen’. En dat betreft naast spullen en andere bezittingen bijvoorbeeld ook de status die we uit werk ontlenen of hoe we met onze behoefte aan zekerheid omgaan. De minimalisten kijken met een nog ruimere blik naar hun leven en komen uit op vijf kernaspecten die voor hen ‘betekenisvol leven’ mogelijk maken: gezondheid, relaties, bezieling, groei en betrokkenheid.

de weg van de geleidelijkheid
De minimalisten brengen bewust geen ordening aan in de kernaspecten. In de praktijk ervaren ze zelf dat twee – en welke dat zijn, verschilt per persoon – van de vijf aspecten hen redelijk gemakkelijk afgaan, en dat het zorg dragen voor de overige aspecten meer energie en aandacht van hen vergt. Tegenwoordig evalueren ze iedere dag, voor het slapen gaan, om te kijken in hoeverre ze de dag geleefd hebben met inachtneming van de vijf aspecten.

Gezondheid: we kunnen alles hebben wat ons hart begeert, “maar zonder gezondheid hebben we niets.” Zorg dragen voor onze gezondheid verhoogt ons welbevinden en ondersteunt het beoefenen van de andere kernaspecten.
Relaties: contacten met vrienden, levenspartner, familie, huisgenoten, collega’s, kennissen, buren et cetera. De minimalisten stellen zichzelf en de lezers van hun boek een kritische vraag: hoe verdelen we onze tijd over de mensen die we in ons leven tegenkomen?
Bezieling: ontdekken wat ons voldoening geeft, weten wat onze passies zijn. Het zijn elementen van het derde kernaspect van betekenisvol leven. En hoe zou het zijn wanneer we onze passie tot levensvervulling maken? De minimalisten zijn ervoor gegaan en hebben dit langzaam maar zeker steeds meer weten te realiseren.
Groei: gaan we op zoek naar wat ons betekenis geeft in het leven, dan gaat er een innerlijke ‘groeiknop’ om. Groeien is een proces van vallen en opstaan, met af en toe pijnlijke groeistuipen. Het volgen van de weg van de geleidelijkheid helpt.
Betrokkenheid: het vijfde kernaspect. We kunnen de voorgaande vier elementen voor onszelf aardig op een rijtje hebben, maar dan vergeten we een essentieel onderdeel van ons mens-zijn: ons leven wordt betekenisvol als we iets kunnen betekenen voor een ander. Dat kan op talloze manieren, en vaak is het een win win situatie: een ander helpen geeft jezelf een goed gevoel.

gelukkig met tevreden
Zo stookt, op zomeravonden, mijn (Engels)man graag een vuurtje voor mij in de terrashaard achter in de tuin – en daar beleeft hij zelf ook veel plezier aan. We genieten van de behaaglijke warmte. Ik voel me gelukkig en vraag hem: “Are you happy?” Het duurt even voor hij antwoordt. “No,” zegt hij, “because happiness is temporary, I feel contented.” Je gelukkig voelen gaat weer over, want het is maar tijdelijk. De Engelse taal heeft een woord dat de lading beter dekt: ‘content(ed)’. Het beschrijft een staat van tevreden zijn waarin je – indien nodig – je wensen en verwachtingen aanpast. Ik kan hem geen ongelijk geven.

Op Netflix staat een documentaire over de Minimalists en andere mensen die een andere leefwijze beogen dan de huidige economische stelregel dat we gelukkig worden van meer, meer.

Een vraag? Bel of mail: 06 47 44 26 80 of info@deontluikenderoos.nl.

Inspiratie van de ontluikende roos ontvangen? Abonneer je gratis op: ‘la vie en rose’,
10 keer per jaar een email vol opruimwetenswaardigheden!